e. Faset eklem ve sinire uygulanan girişimler

Faset eklem enjeksiyonlarıyla ilgili sıkça sorulan sorular şunlardır:

1. Faset eklem enjeksiyonu nedir, amacı nedir, nasıl etki eder?
2. Faset eklem enjeksiyonları veya faset sinir bloku hangi durumlarda uygulanır?
3. Enjeksiyon öncesi ne gibi hazırlıklar gerekir?
4. Enjeksiyon nasıl uygulanır, ne kadar sürer?
5. Enjeksiyon ağrılı mıdır?
6. Enjeksiyondan neler beklemeliyim?
7. Kaç enjeksiyon gerekir?
8. Enjeksiyondan sonra işe ne zaman başlayabilirim?
9. Ne gibi bir yarar görürüm?
10. Risk ve yan etkileri nelerdir?
11. Bu enjeksiyon kimlere uygulanamaz?

1. Faset eklem enjeksiyonu nedir, amacı nedir, nasıl etki eder?

Omurlar omurgayı oluştururken birbiri üzerine oturur ve yüzyüze gelir. Bu nedenle aralarında “faset” yani yüzyüze anlamına gelen eklemler oluşur. Bu eklemler birbirleriyle çeşitli bağlar ve kıkırdak dokusuyla birleşir. Faset eklemlerin amacı disklerle birlikte omurganın hareketini sağlamak ve gereksiz hareketlere karşı kısıtlamakdır.

Faset eklemler boyundan başlar belin sonuna kadar devam eder.

Faset eklemlerin aynı diş sinirine benzer dahili sinirleri vardır. Yaşla meydana gelen artrozlarda, yani eklem kireçlenmelerinde, eklem iltihaplarında, travmalarda faset eklemler her seviyede, daha çok bel ve daha sonra boyun bölgesinde zedelenebilir. Bu durumda dahili sinirlerde sıkışma meydana gelir ve faset hastalığı dediğimiz durum ortaya çıkar.

 

Faset eklemlerin anatomisi

Faset hastalığı bel ve boyunda ağrıya yol açmakla birlikte disk hernisinden, yani bel kaymasından farklıdır. Bel kaymasında hasta öne doğru eğildiğinde ağrıdan yakınırken, faset hastalığında hasta uzun süre oturduktan sonra ayağa kalkarken, aynı pozisyonda uzun süre kalırsa veya kendini arkaya doğru verirse daha çok ağrıdan yakınır.

Bu durumlarda hasta genellikle ödem çözücü ilaçlara ve fizik tedavi yöntemlerine yanıt vermezse, o zaman faset eklemlerin içine çeşitli ilaçlar verilebilir veya faset eklemlerin dahili sinirleri aynı diş tedavisinde uygulanan kanal tedavisi gibi yani sinirin tahribi yoluna gidilir.

                                                                                                  

Bel ve boyunda faset eklemlerin arkadan ve yandan görünümü

2. Faset eklem enjeksiyonları veya faset sinir bloğu hangi durumlarda uygulanır?

Faset eklem enjeksiyonları veya faset sinir bloğu aşağıdaki durumlarda uygulanır.

• Faset hastalığında
• Faset eklemlerin artritinde
• Dejeneratif disk hastalığında
• Omurga kanalının kireçlenmesinde, dar kanalda
• Başarısız omurga cerrahisi sendromunda

3. Faset eklem Enjeksiyondan önce ne gibi hazırlıklar gerekir?

• Faset eklem enjeksiyondan önce hekiminizden yöntemi size ayrıntılı olarak açıklamasını isteyin. Hekiminiz sizden yasalar gereği yazılı onam isteyecektir.
• Hekiminizi diğer tüm rahatsızlıklarınız, kullandığınız ilaçlar, varsa allerjiye neden olan etkenleri ve ilaçlar konusunda bilgilendirin. E vitamini, glukozamin, sarımsak, gingeng gibi bitkisel ilaçlar da kanamaya yol açabilir.
• Aspirin dışındaki tüm kan sulandırıcı ilaçların kesilmesi gerektiğinden ilgili doktorunuza danışmanızda fayda vardır.
• Müdahaleye giderken daha önce yapılmış tüm tetkiklerinizi, MR, bilgisayarlı tomografi, laboratuar bulgularını yanınızda götürün.
• Rahat kıyafetler giyin ve saat, yüzük ve diğer mücevherlerinizi evinizde bırakın.
• İşlemden önce en az 4 saat önceden su ve gıda alımı kesilmelidir. Ancak diğer sistemik hastalıklar nedeniyle alınması gerekli olan ilaçlar az bir miktar suyla alınabilir.
• İşlem sırasında sedasyon adı verilen yüzeyel anestezi işlemi uygulanacağından yalnız eve dönüşe izin verilmez. Bir refakat ile birlikte gelinmelidir. Aynı zamanda uygulanan lokal enestezik bacaklarda geçici bir güçsüzlük ve hissizlik yapabildiğinden araba kullanamazsınız.

4. Faset eklem enjeksiyonu ve faset eklem sinirinin bloğu nasıl uygulanır, ne kadar sürer?

• Faset eklem enjeksiyonu 15-20 dakika sürer ve ameliyathane koşullarında uygulanır.

Hasta ameliyat masasına bel bölgesi için yüzükoyun, boyun bölgesi için sırtüstü yatar. Damar yolu açılır.

Bel bölgesinde faset ekleme girişim

• Kalp, nabız sayısı , tansiyon ve solunum sayısının gözlenebilmesi için bir cihaza bağlanır.
• Damardan sakinleştirici ve ağrı kesici ilaç uygulanır.
• Daha sonra antiseptik bir solüsyonla cilt temizliği yapılır ve uygulama bölgesi steril örtülerle örtülür.
• Floroskopi, yani görüntüleme ile girişim bölgesi saptanır ve üzerine gelen cilt bölgesine lokal anestezik uygulanır.
• Görüntüleme eşliğinde iğneye benzer elektrodlarla faset ekleme veya faset eklemin sinirine ulaşılır.
• Elektroddan uyaran verilerek iğnenin doğru yerde olduğu bir kez daha teyit edilir.
• İğnenin içerisinden boyalı bir madde verilerek görüntüleme altında iğenin doğru yerde olduğu bir kez daha teyit edilir. Böylelikle iki kez iğnenin yeri doğrulanmış olur.
• İğnenin içerisinden lokal anestezik, hiyalürinidaz ve depo steroid solüsyonları yine görüntüleme altında enjekte edilir.
• Faset eklem sinirinin bloğu için lokal anestezik ve steroid kombinasyonu veya radyofrekans termokoagülasyon yöntemi uygulanır.
• Hastanın kendine gelmesi beklenir.
• İğnenin giriş yeri steril bir biçimde örtülür.
• İşlemden sonra hasta odasında takibe alınır ve ortalama 2-3 saatlik bir gözlem süresinden sonra taburcu edilir.

Boyun bölgesinde faset ekleme girişim

5. Enjeksiyon ağrılı mıdır?

Enjeksiyon ağrılı değildir. Hastanın ağrı çekmemesi için sakineştirici ilaçlar ve Analjezikler verilir. İşlemden sonra uygulanan bölgede geçici olarak uyuşukluk hissedilebilir.

6. Enjeksiyondan sonra neler beklemeliyim?

Ağrı azalır. Ağrının azalması uygulanan lokal anesteziğin etkisidir ve yaklaşık 4-6 saat kadar sürer. Daha sonra ağrı tekrar başlar ve 5- 6 gün süreyle işlem öncesinden daha şiddetli bir ağrı hissedilebilir. Ortalama 3 hafta içerisinde ağrının kademeli olarak azalarak kaybolması beklenir. Genelikle % 50- 70 başarı oranı vardır.

7. Kaç enjeksiyon gerekir?

İlk işlemden fayda görmeyen hastalarda işlem tekrarlanabilir. Ancak 6 ay içinde 2 defadan fazla tekrarlamak önerilmez. Özellikle disk taşması denen durumlarda  iyileşme genellikle kalıcıdır. Daha ciddi durumlarda ise başarı şansı hastalık süresiyle ters orantılıdır.

8. Enjeksiyondan sonra işe ne zaman başlayabilirim?

İşlem sonrası ortalama 3-4 gün süreyle yatak istirahati önerilir. Yatak istirahati aktivite kısıtlaması anlamındadır. Yemek, tuvalet ve banyo ihtiyaçları dışında rahat edilen pozisyonda istirahat önerilir. Enjeksiyondan bir hafta sonra hasta işe başlayabilir.

9. Ne gibi bir yarar görürüm?

Hastaların % 50-75 inde son derece etkili bir yöntemdir. Hastalar daha sonra nasıl hareket edecekleri, nasıl davranacakları, nasıl ağırlık kaldıracakları konusunda eğitilmelidir. Bu eğitim doğru verildiği taktirde etki kalıcı olur.

10. Riskleri ve yan etkileri nelerdir?

Faset eklem enjeksiyonları ve faset eklem sinirinin bloğu 40 yılı aşkın bir süredir uygulanan güvenli yöntemlerdir. Yöntem görüntüleme altında ve iğneye benzer elektrodlarla uygunır. Bu elektrodların özelliği, elektrodun ucunun elektronik olarak uygulama bölgesinin direncini ohm cinsinden ölçebilmesidir. Bu nedenle istenmeyen bölgelere ulaşıldığında yöntem uygulanmaz.

Yan etkileri çok seyrektir. Sınırlı bir alana verilmesi ve sistemik yayılımının çok az olması nedeniyle steroide bağlı yan etkiler hemen hemen hiç görülmez. Enfeksiyon ise oldukça ender görülen ciddi bir yan etkidir. Önlemek için işlem tamamen steril koşullarda yapılmalıdır. İğnenin giriş yeri ve eklim radyolojik görüntüleme altında belirlendiğinden kanama, sinir hasarı gibi ciddi yan etkilere neredeyse hiç rastlanmamaktadır.

11. Hangi hastalarda uygulanmaz?

Faset eklem  enjeksiyonları, diğer bütün Girişimsel yöntemlerde olduğu gibi vücudunun herhangi bir bölgesinde enfeksiyon kaynağı olan hastalarda,kanama bozukluğu olan hastalarda, kumadin gibi kan sulandırıcı ilaçlar kullananlarda ve gebelerde uygulanmaz.